جانمایی اسپیکرهاتون میتونه اثر چشمگیری روی پاسخ فرکانسی که میشنوین داشته باشه، اما این جانمایی خودش به چندین عامل وابسته س، از جمله اندازه و شکل اتاقتون، اینکه ساب ووفر دارین یا نه، و سلیقه شخصی خودتون.
با نگاه کردن به یه اسپیکر ممکنه فکر کنیم که تمام صدای خروجی، به سمت جلو پرتاب میشن. این حدسمون فقط برای فرکانس های بالا (صدا های زیر) درسته، و توی فرکانس های پایین تر، موج صوتی به شکل یک کره در تمام اطراف اسپیکر منتشر میشه. آزمایش کردنشم راحته، کافیه برین بغل یا پشت اسپیکرتون بایستین. میتونین همچنان صدای بم رو از اسپیکرتون بشنوین. (ممکنه بگین بخاطر بازتاب صدا از دیوار های اطرافه که اون پشت هم صدای اسپیکر رو میشنوم؛ اما باور کنین، من توی اتاق صامت هم کار کردم و حتی توی اون محیط که هیچ بازتابی وجود نداره هم، میشه صدای بم و میدرنج رو از پشت اسپیکر شنید!)
این "همه جهته" بودن امواج باعث میشه که موج به سطوح نزدیک برخورد کنه و ازشون تاثیر بگیره. اینجا جاییه که پدیده SBIR یا "پاسخ تداخل اسپیکر و مرزها" وارد عمل میشه. همون طور که بازتاب های اولیه میتونن روی پاسخ فرکانسی اثر بگذارن، دیوار جلویی، دیوار بغل، کف و حتی سقف هم با پدیده SBIR روی پاسخ فرکانسی اثر میذارن.
اسپیکرمون رو توی هر فاصله ای نسبت به دیوار قرار بدیم، همیشه در فرکانسی که طول موجش با اون فاصله متناسبه، تداخل فاز خواهیم داشت. فرکانسی که طول موجش چهار برابر اون فاصله س، دچار یک چاله بزرگ (Notch) میشه (که بسته به فاصله اسپیکر و دیوار، معمولا بین 50 تا 300 هرتزه). دلیلش اینه که توی این فرکانس، موج 1/4 طول موج رو طی میکنه، میخوره به دیوار و بازتاب میشه، دوباره 1/4 طول موج رو طی میکنه و وقتی به اسپیکر میرسه، 1/2 طول موج یا 180 درجه دچار اختلاف فاز شده و موج اصلی رو تماما خنثی میکنه.
یک اکتاو بالا تر، فرکانسی که طول موجش دو برابر فاصله اسپیکر و دیواره، یک پیک به اندازه کمتر از 6 دسیبل خواهد داشت. این فرکانس که طول موجش نصف قبلیه، تا رسیدن به دیوار 1/2 طول موج رو طی میکنه، و وقتی به اسپیکر میرسه یک طول موج کامل رو گذرونده و با موج اصلی هم فازه.
چند راه برای دور زدن این مشکل وجود داره: خیلی از استودیو های تاپ، با نصب اسپیکر ها توی دیوار جلویی، از این مشکل جلوگیری می کنن. ولی این برای کسانی که محدودیت بودجه یا فضا دارن ممکن نیست. یک راه حل دیگه اینه که اسپیکر هاتون رو از دیوار های جلو و بغل به اندازه 1.5 متر یا بیشتر، فاصله بدین، تا مشکلات فاز رو به فرکانس های پایین تر منتقل کنین. با این کار، مشکلات SBIR رو از اسپیکر هاتون منتقل می کنین. این هم برای خیلی از استودیو های خونگی ممکن نیست، چون ابعاد خیلی از اتاق ها برای این کار جواب نمیده، و با این کار، حتی اگه ساب ووفر هم داشته باشین، باز هم باید مشکلات SBIR رو برای ساب حل کنین.
هرچی اسپیکر فاصله بیشتری از دیوار بگیره، SBIR روی فرکانس پایین تری اثر میذاره. برای همین معمولا نمیتونیم اسپیکر رو از دیوار فاصله بدیم تا پشتش پنل آکوستیکی بذاریم، چون در اون صورت فرکانس SBIR میره پایین تر از محدوده فرکانسی موثر پنل مون. اگه بتونیم اسپیکر رو به اندازه کافی (حدود 1.5 متر) به داخل اتاق بیاریم و کل دیوارها رو با بیس ترپ مناسب بپوشونیم، مشکلمون تا حدودی رفع میشه. اما برای اتاق های کوچکتر، بهترین گزینه اینه که اسپیکر رو تا حد امکان به دیوار نزدیک کنیم و بعد، پنل های آکوستیکی رو اطراف اسپیکر بچینیم.
اسپیکرتون رو هرجا گذاشتین، حتما چک کنین که فاصله یکسان تا سطوح مختلف نداشته باشه. چرا؟ چون مثلا اگه فاصله ش تا دیوار بغلی و پشتی و کف باهم برابر باشه، سه تا اثر SBIR مشابه ایجاد میشه که اثر همدیگه رو تقویت میکنن و در اینصورت مشکلمون چند برابر میشه.
کلام آخر اینکه، پدیده SBIR میتونه موضوع خیلی پیچیده ای باشه. راهنمایی هایی که اینجا گرفتین رو به کار ببندین و یه وقتی بذارین، با اسپیکرها و پنل های خودتون کمی آزمون و خطا کنین تا حالتی که بهترین نتیجه رو بهتون میده رو پیدا کنین. مثل همیشه میتونین توی سایتمون کلی مطلب مفید و باحال پیدا کنین، و حتی میتونین یه مشاوره رایگان، مخصوص خودتون و شرایط تون هم از ما بگیرین!
